O rexurdimento dun fénix adolescente (orixinal)

  Nacho non é un rapaz coma outro calquera, xúrovos que non. A simple vista pode parecelo, pero en realidade é unha caixa de sorpresas de corroído resorte. Coñecelo ben non é cousa fácil, pero paga a pena. Non ten demasiadas amizades, pero agarda tódalas noites a que a súa nai chegue do traballo. Ás once da noite tenlle preparadas unhas cuñas de queixo con embutido, marmelo e unha copa de viño. Adoitan falar de pé no mesado até se cansaren, e só entón marchan para cama e proseguen coas súas respectivas lecturas, alumeados pola luz do candil. 

  Ferrolá de nacemento e espírito inconformista, Branca leva toda unha vida adicándose aos demais. Foi percebeira dende moi nova, pois alguén tiña que facer chegar os cartos a casa e o pan á boca. Nos seus anos de xuventude, despois de moito aforrar, marchou á capital a estudar tradución. Déronlle unha beca, pero o alugamento non se custeaba só. O dela foi pura vocación, como hoxe en día xa non se escoita. Uns anos despois tivo un fillo sen estaren casada, converténdose no faime rir do pobo. A historia estendeuse coma a pólvora, ata tal punto que as donas máis refinadas negábanlle a paz na misa. Tanto foi así que rematou por afastarse da vecindade para centrarse no seu fillo. Mentres o seu marido navegaba, ela collíalles os baixos ás faldas das nenas por catro duros. Vixiaba de Nacho cun libro nunha man e o rosario na outra, sempre cunha físgoa de desacougo ao lombo. Aquel homiño forte de mirada nobre ollaba con lupa todo o que para o resto pasaba desapercibido. Con catro anos xa sabía facer os seus primeiros nós mariñeiros, cos que recibía cada noite ao seu pai. Aquela ollada chea de ledicia era o vivo reflexo dun inmenso potencial, que florecería anos máis tarde coa súa especialización na lingua sánscrita. Xa dos da súa quenda fora o primeiro en aprender o catecismo e o último en esquecer os versos de María Victoria Moreno. Observador, meticuloso e preciso coma un reloxo. 

  Branca é, en parte, a razón pola que Nacho vive para ler, pois entre os dous construíron o seu santuario particular: unha biblioteca. Como non podían permitirse mercar libros novos, recolectaban todos aqueles que atopaban no lixo, ou na rúa, ou nas escolas. Era unha época escura para o saber. Arranxaban os danos máis visibles, limpaban as cubertas e enfiaban os lombos para logo clasificalos en estantes de madeira ao carón da cheminea. Aquela era a súa única fonte de calor e, os libros, o maior dos seus gozos.

  Breogán, o seu pai, seguira a mesma liña humilde e tradicional. Único varón de catro irmáns. Unha mañá de inverno atopou un par de maletas na porta, pois rexeitara seguir os pasos militares do seu pai, algo impropio dun home. Prestou servizo militar en África e traballou nos estaleiros de Ferrol, a carón do seu gran amor: o mar. A Branca coñeceuna nos seus anos de xuventude. Aquela moza esbelta de cabelos negros e voz de serea que a miúdo paseaba polo peirao foi a causa e a consecuencia de que a vida retomara o seu sentido. As novas dunha criatura en camiño estremecérono, non sabe se pola nostalxia de pensar nos futuros avós ou pola responsabilidade que supuña asegurar unha ración máis na mesa. 

  Contra todo pronóstico, Nacho crecera felizmente entre áncoras e gaivotas, mercando xeados na caseta do Náutico e construíndo reloxos coa area da praia que logo empregaría como medida de tempo para o retorno a terra do seu pai. Por suposto, aquel método resultaba pouco fiable, mais dende a súa inocencia semellaba unha gran idea. Máis alá do marisco con sabor a algas e sal mariña, na casa nunca tivo coñecemento de grandes luxos. Así nutriuse da árbore da ledicia. Foi ao comezar secundaria, no centro da cidade, cando todo tornou gris.

- E que sempre tes que sabelo todo? Tanta perfección esgótame.

- Nacho, es un aburrido. Nunca queres facer nada. Xa imos tendo unha idade, saír de festa é do máis normal. 

- Pensar a longo prazo? Déixate de parvadas. Disfruta do hoxe, Nacho, a xuventude é un tesouro efémero e pasaxeiro. 

  Pero eu coñezo moi ben a Nacho, incluso atreveríame a dicir que mellor que ninguén. E podo asegurarvos que non era ningún tolo, senón todo o contrario. Sabía que todos eses vicios que incesantemente chamaban a súa porta non eran máis que tentadoras distraccións no camiño do éxito. Tiña lido suficientes libros e escoitado suficientes testemuñas para chegar á conclusión de que podía prescindir de todas esas supostas diversións. Igual de consciente era de que, por suposto, isto tiña un custo de oportunidade: a perda de amistades. Pagaba a pena? O certo é que nunca o tivo moi claro, pero acostumaba a crer que sí. Ademais, era todo un afeccionado aos refráns populares. “Quen con lobos anda, a ouvear aprende”, murmuraba de cando en vez nun fraco intento de autoconvencerse. Isto levouno a medir as súas palabras, a cuestionarse calquera comentario que chegara ás súas orellas e a pasar máis tempo consigo mesmo, sumido en versos de outros tanto como nas súas propias verbas. 

  Nesa mesma liña movíanse a meirande parte dos seus compañeiros, coma robots programados segundo un manual. Tan centrados nas súas carencias e nos seus problemas do primeiro mundo que non eran quen de ver máis alá dunhas fronteiras ben limitadas, onde nin a vida adulta nin o pensamento a longo prazo tiñan cabida. Os protagonistas de tan triste historia eran aqueles como Antía, que desfalece por chamar a atención nas redes e vai a vinte “me gustas” por minuto. Vitoria; sumida aínda nas banalidades do instituto, máis preocupada polo chisme que pola selectividade. Carlos; distribuidor de alcohol e diversas substancias de dubidosa procedencia cos pulmóns negros aos dezaoito. Falto de diñeiro para unhas gafas novas pero sempre con suficiente para tabaco. Ramón; incapaz de meter unha moeda ao mes na hucha porque a compra online váiselle das mans. Rapazas da quinta do 2005 que chegan á adolescencia sen o mais mínimo ápice de inocencia. Mozos cun altísimo potencial, voluntariamente aillados nunha burbulla de confort e videoxogos. Nos medios, manifestantes desatados que botan a perder as rúas sen pararse a pensar nas consecuencias, coma se non houbera lei que estivera por enriba deles. En resumo, unha xeración nada nun niño de plumas e algodóns, co biberón na man e a coroa na testa. Párvulos sen concepción do sacrificio, partícipes da queixa inesgotable que levan o vicio por bandeira. Monicreques desprovistos de espírito crítico, manexados ao seu antoxo por uns poderes políticos corrompidos até a medula. En adición a todo isto, a vixente política de bar e unha taxa de paro xuvenil que pouco futuro prometía tiñan a Nacho nun nihil novum sub sole constante, case agardando un milagre. No medio dese deserto de pasotismo e ignorancia atópabase el, aínda consciente dun pasado cheo de pretextos no que non miraba máis alá do seu cigarro. Agora restaba alleo a todas esas nimiedades propias da inmadurez, coma se o tesouro da adolescencia deixárao indiferente. Absorto na oratoria de Cicerón, subliñando os conceptos máis relevantes a lapis con sumo coidado por se precisaba recorrer a eles nalgún argumento futuro. Nacho, moi ao seu pesar, tamén formaba parte desa sociedade de porcelana chinesa. 

  Foi a derradeira mañá de curso de cuatro da ESO cando unha especie de anxo da garda achegouse a el. Tratábase da encantadora Agnès, a mestra de francés. Unha muller que rondaba os cincuenta, de pelo curto, fulares chamativos e sorriso infinito. Nacho dispoñíase a recoller o seu material cando, cun breve xesto, chamouno á súa mesa.

- Mon cher élève, debes saber que estou moi orgullosa de ti, e moi contenta por todo o que estás conseguindo. Foi un verdadeiro pracer ter alumnos coma ti este ano, de verdade. Só espero que non escoites esas voces escuras que só pretenden botarte para atrás, pois non son máis que froito da envexa. E que nunca deixes de ler, nin de escribir, porque tes un enorme potencial e unha sensibilidade marabillosa. ーfixo unha breve pausa e mirouno fixamenteーEu sei que, algún día, irei a unha libraría a mercar un libro teu. 

  Aquelas palabras aliviaron a súa momentánea dor como a auga oxixenada cura as feridas. Naquela pequena aula, pintada de verde e chea de pupitres, adquiriu conciencia de que, por estrano que lle soara, alguén velaba por el. De que, por fin, alguén puña a man no lume polo seu triunfo na vida. E de que non podía deixar que esa confianza se desvanecera. Nacho tiña moitas misións na vida, propósitos cheos de ambición e desexo, pero a súa maior misión era prosperar. Na escola, no traballo, na casa, no futuro. Como formado pai de familia e líder de importantes proxectos que aportasen á humanidade un gran de area, como aqueles que introducía de pequeno nos seus reloxos. Tan filosófico e soñador como el era, entendía o cambio como algo imprevisible e inevitable. Cría fielmente que as cousas poden cambiar mil e unha veces de forma, pero que aquelas que precisamos restarán sempre ao noso carón. Esa profunda reflexión era unha das súas favoritas, que replantexaba unha e outra vez camiñando pola ribeira ata atoparlle sentido pleno.

  O mar foi, durante a meirande parte de tan curta existencia, unha fonte inesgotable de calma e protección. Pasara tantas horas ao carón daquela inconmensurable forza xurdida das entranas da natureza que rematara por deixarse guiar por ela. Os seus sentidos, a súa alma e o seu instinto dependían xa do mar. Del desprendeuse, moi ao seu pesar, ao falecer o seu pai, un de tantos humildes e curtidos mariñeiros devorados inxustamente polas bestiais ondas de Riazor. Deus sabe que aquel decembro chorou tanto na veira que as súas bágoas confundíanse coa area. Sobrecollido por unha ameazadora ausencia, buscou un novo fogar no tesouro das Rías Baixas. Alí seguiu escoitando que estudar humanidades non tiña saídas, que todo iso estaba ancorado no pasado e que remataría traballando nun posto calquera sen gran remuneración. Pero Nacho negábase a lidiar coa mediocridade, el sempre aspiraría a máis. A súa nai ensinárallo así. Pesáballe deixala alí soa, vestida de luto dos pés a cabeza, pero a cada comentario desalentador respondía cun novo selo no pasaporte: Montecatini, Lyon, Bristol, Texas… Mais sempre algunha forza invisible tentaba traelo de volta. Canto máis afastado estaba da terra, máis morriñento volvíase polas noites. Retornou uns anos despois, tan só como marchara pero co equipaxe cheo de memorias, experiencias e coñecemento. Agora era el quen relataba para a súa nai as historias do corazón de América, coa man lixeiramente pousada na súa. 

  «O 11 de setembro de 2001, una inxente cantidade de entullos cubría por completo as case catrocentas árbores da zona cero, provocando a súa morte. O das Torres Xemelgas foi un desastre cheo de ironía, no que o derradeiro ápice de vida alí atopado é merecedor dunhas sobrias liñas. Un peral duns corenta anos, por cuxa recuperación xa ninguén pagaba un centavo, volvía florecer ao seren cambiado de entorno. Síntome nostálxico porque precisamente aí reside a fortaleza. Ás veces, o potencial é a chave mestra para a que o entorno é a celda. Por iso, dende aquí fago un chamamento a todas aquelas persoas desexosas de descubrir a cor da súa flor, para que pronto saiban como florecer.»

  A Branca quedábanlle poucas razóns para sorrir, pero pechar os ollos cada noite ao son das liñas do seu fillo era menciña para a súa alma. Así transcorreu a xa tardía adolescencia de Nacho, lendo e inventando historias para sacarlle un sorriso á que sempre fora a muller da súa vida. Foi aos vintecinco cando, despois de meses de aillamento, publicou o seu primer libro: “As horas do mar dende un reloxo de area”, sobre as peripecias da faena en axitadas mareas e as ansias de voltar ao fogar. Pero, quizáis porque non soubo transmitir a mensaxe ao seu público, o récord de ventas non pasou dos mil exemplares. Ou quizais fallara outra cousa. O seu mundo laboral víase frustrado e polas noites non recibía outra visita que a da incerteza. Fruto da desesperación por vivir e gañarse a vida internou a súa nai nunha residencia, xa con principios de Alzhéimer. Prometeuse a sí mesmo que a visitaría varias veces ao ano, deulle un longo e agre bico na fronte e acto seguido colleu un voo directo a Berlín sen data de retorno. En canto á casa e a libraría, aquela que con tanto mimo construíran, quedaran a mans de Deus. 

  Non levaba alí nin dous meses cando o amor chamou a súa porta. Falaba alemán e era editora, o cal captou de inmediato a atención daquel admirable home perdido polos camiños da vida. En cuestión de horas, calquera intención de interese propio e malicioso desvanecérase por completo. Charlotte era unha mente brillante, enxeñosa e especialmente cautivadora. Ademáis de ter uns vertixinosos ollos azuis, tocaba o piano de maneira anxelical. Facíalle pasteis de cenoria e corrixía todos e cada un dos textos que Nacho lle mandaba, anotando en vermello calquera detalle a mellorar. De feito, así foi como lle pediu unha cita. Collidos da man pasearon pola Antiga Galería Nacional, enriquecéndose a cada paso da maxestuosidade das súas obras, impregnándose de cada miligramo de cultura e historia que podían aproveitar. Aquela escapada deu comezo aos rotundos éxitos dun equipo que semellaba invencible. Coa axuda de Charlotte, o segundo libro de Nacho saiu á venda en Alemaña, onde non deixou a ninguén indiferente. Literalmente. Converteu ao seu autor no “galego prodixio” dotado dunha elegancia narrativa digna de estudo. A súa conta bancaria comezou a sumar ceros e o seu rostro ocupou ata a última portada da Voz de Galicia. «Nacho Barroso; o talentoso galego que xa triunfa na Alemaña.» Nunca imaxinara que sería unha muller berlinesa a que o levara de volta as súas raíces, dándolle luz verde a aquela misión que aínda seguía engaiolada na súa testa: a prosperidade. Titulou aquel best-seller «O rexurdimento dun fénix adolescente», falando por e para toda a mocidade presa nunha celda de papel, para que loitasen por un exitoso porvenir. Recaudou todo o diñeiro posible, propúxolle matrimonio a aquela moza que tan rápido gañara un oco no seu corazón e voltou con ela ao seu estimado fogar, alleo a toda fama interesada. Charlotte, como alma libre que era, non pensou dúas veces a súa resposta. Nin respecto ao casamento, nin para abandonar o seu país. Tras algunhas xestións, incluso conseguiu que a súa nai estivese de volta naquela humilde morada para ver medrar un proxecto tan ambicioso como fora a súa libraría. Os membros da familia Barroso, tanto na Terra como no ceo, posuían por fin esa tranquilidade e ledicia que tanto merecían. Como ben deixou por escrito Nacho, meu queridísimo fillo, na dedicatoria do seu libro:

  «A ensinanza desta miña historia é que nunca estaremos mellor servidos que por nós mesmos. É ben sabido que as verbas voan, especialmente aquelas desalmadas que nos son alleas, e que o futuro desexado está reservado para os grandes soñadores. Mais deben saber que este futuro ten os seus cimentos na adicación, o esforzo e a constancia, valores que dende pequeno aprendín do meu pai. Navega lonxe e voa alto, mariñeiro. O mar e o ceo son para ti.» 

***

  Era unha fría e ameazante mañá de setembro, que coincidía co décimoquinto aniversario do falecemento daquel eterno heroe. Semellaba que as ondas bailaban ao son do vento, do canto das gaivotas e da carabina que sostiña no lóbulo da orella ao tempo que unha bágoa salgada mollaba a súa meixela. Por moito que medrara, para algunhas cousas seguía sendo un neno. A calor da man da súa nai mesturábase coa súa suor, sen que isto fixera que se separaran. Branca era xa unha viúva cana e deteriorada, cuxos recordos perdéranse por quen sabe que recuncho da memoria. A escea invitaba á nostalxia, pois era tan vívida que case podían escoitar a súa voz grave a xovial invitándoos a seguir vivindo, a rematar as misións da vida que a el lle fora arrebatada antes de tempo. Foi nese preciso intre cando Nacho comezou a rexurdir, esta vez de verdade. Coma o ave fénix, o peral da zona cero, e coma todas aquelas cousas que por natureza desprenden vida.